Veel (jonge) kiezers vragen zich af of ze straks nog een woning vinden. Politieke partijen beseffen dit en spelen hier graag op in richting de verkiezingen. Waar willen zij naartoe met onze woningmarkt? De komende weken voelen we de verschillende politieke kopstukken aan de tand over hun toekomstplannen rond wonen. Vandaag in deel 3: de koopmarkt en appartementisering.
Hoe staat uw partij tegenover de renovatieplicht en welke maatregelen stelt uw partij nog in het verschiet met een impact op kopers?
Groen: De renovatieplicht is een goede maatregel omdat potentiële kopers rekening kunnen houden met de noodzakelijke investeringskosten bij het bepalen van de biedprijs. Omdat die renovatieplicht voor iedereen geldt, betalen kopers niet langer te veel voor woningen waar nog veel werk aan is. Cijfers van de Nationale Bank tonen ook aan dat de kwaliteit een steeds grotere rol speelt in de prijs. Ook voor de huidige eigenaars is dit een goede prikkel. Investeringen in hun vastgoed creëren waarde. Omdat je die investering er meer uithaalt, is er geen slecht moment meer om te renoveren.
Een aandachtspunt is evenwel het risico op lock-ins door de getrapte verstrenging. Mensen moeten vermijden om kleine werkjes te laten uitvoeren die achteraf onnuttig blijken bij een verdere verbouwing. Ook moet steeds gewerkt worden met als doel om de woning op termijn fossielvrij te krijgen. De Vlaamse overheid moet voorzien in goede begeleiding, prefinanciering en ondersteuning.
Open VLD: Voor ons is het belangrijk dat mensen wonen in energiezuinige woningen. Dat haalt de energiefactuur naar beneden, is goed voor het klimaat én zorgt ervoor dat de waarde van woningen en appartementen ook over 20 a 25 jaar behouden blijft. Slim renoveren levert alleen maar voordelen op, zowel voor huurders, verhuurders als eigenaars. Als overheid moet je daarvoor een pad uitstippelen dat haalbaar is, zowel praktisch als financieel. Dat gaat wat ons betreft ook gepaard met de btw regeling op sloop en wederopbouw. Een renovatieplicht hangt samen met een doordachte fiscaliteit en een helder toekomstperspectief.
We begrijpen dat mensen door de bomen het bos niet meer zien en soms overweldigd zijn door alle regelgeving. We pleiten voor ontzorging én begeleiding bij renovaties, bijvoorbeeld door renovatiemanagers. Daarnaast is het nodig dat de Mijn Verbouwpremie op peil blijft. Voor verhuurders die aan betaalbare prijzen verhuren kan deze premie wat ons betreft omhoog.
Vooruit: We zijn niet tegen de renovatieplicht, maar wel tegen het gebrek aan ondersteuning van de kopers die onderhevig zijn aan deze verplichting. Het is al ruimschoots aangetoond dat de Vlaming niet de middelen heeft om de verwachte renovatie-inspanning te financieren. Daarom stellen wij collectieve renovaties voor met prefinanciering. De renovatie wordt voorgefinancierd en de bewoner betaalt terug via de meter. Door af te betalen aan de hand van het uitgespaarde energievoordeel, is er geen koopkrachtverlies. Overige voorstellen met een impact op kopers zijn het verlagen van de registratierechten voor de aankoop van de enige, eigen woning. Voor starters stellen we de eerste 250.000 euro vrij, daarboven belasten we progressief. De registratierechten voor kopers van buitenverblijven gaan dan weer van 12% naar 21%. Voor verhuurders die hun woning conform verhuren, blijven de registratierechten op 12%. Daarnaast verlagen we verder de notariskosten en beschermen we populaire woonbuurten tegen opkopers.
CD&V: Wij zijn voorstander van de geleidelijke renovatie van het Vlaamse woonpatrimonium richting EPC-label A. We moeten ervoor zorgen dat vooral de minst energie-efficiënte woningen in de nabije toekomst worden gerenoveerd. Hier hangt uiteraard een kostprijs aan, maar energetische renovatie zorgt ook voor meerwaarde voor de eigenaar, een lagere energiefactuur voor eigenaar of huurder, beter comfort en een kleinere ecologische voetafdruk.
Wel moet deze renovatieverplichting gekoppeld zijn aan energetische premies, die inkomensgerelateerd zijn. Verder moet de overheid voorzien in renovatieleningen, die zelfs renteloos zijn voor de laagste inkomens.
Als bijkomende maatregelen, gericht op kopers stellen we onder andere volgende maatregelen voor: het recht op een accordeonformule bij een woonlening; een waarborgregeling voor mensen met beperkt startkapitaal, via de bank en via de erkende kredietmaatschappijen; sociale woonleningen bij het Vlaams Woningfonds voor de laagste inkomens; sfschaffen van het recht op hypotheekvestiging; het inkomensgerelateerd maken van de verzekering gewaarborgd wonen.
Vlaams Belang: Voor ons is duurzaam en betaalbaar wonen een beleidsprioriteit. Maatregelen zijn dus wenselijk, bv. inzake de btw-tarieven (zie verder). Vlaams Belang verzet zich tegen de renovatieplicht en vindt dat elke Vlaming de tijd en ruimte moet krijgen om op eigen tempo te renoveren.
N-VA: Wij willen een Vlaamse woningmarkt die klaar is voor de toekomst. Daarvoor moet de kwaliteit en de energetische prestatie van ons gebouwenpark omhoog. Het is onze taak als Vlaamse overheid om de Vlamingen te ondersteunen in deze renovatieopgave. Dit doen we ook met de Mijnverbouwpremie en de Mijnverbouwlening, en de renovatieverplichting.
Dit dwingt kopers om bij de aankoop de noodzakelijke renovatiekost in te calculeren en het heeft op termijn een terugverdieneffect door de lage energiekosten. De lancering was ook een schot in de roos: al meer dan 200.000 Vlamingen deden al beroep op dit aanbod.
Maar enige realiteitszin moet bewaard worden. We passen voor doelstellingen die geen enkele realiteitszin hebben of die de welvaart van de Vlamingen volledig doorkruisen, anders ondergraven we het draagvlak van onze bevolking en de toekomst van de Vlaamse welvaart. Dat geldt evenzeer voor het renovatiebeleid: dat moet haalbaar en betaalbaar blijven voor alle Vlamingen. Daarom werken we met een gradueel pad en een visie op de lange termijn. Het alternatief is dat Vlamingen massaal afhaken en het renovatiebeleid de rug toekeren. Het huidige beleid is wat dat betreft streng genoeg.
Varia
De koper moet zo volledig mogelijk geïnformeerd over alle eigenschappen van het pand. Deelt u de visie dat daarom alle overheidsdata vlot consulteerbaar moet zijn voor vastgoedprofessionals doorheen het aankoop-/verkoopproces?
Open VLD: Geef vastgoedkantoren toegang tot alle overheidsinformatie die belangrijk is voor de koper: EPC-databank, centraal register beslagberichten, keuringsattesten verwarmingstoestellen & airconditioning, Natuur & Bos, gebouwenpas.
Vlaams Belang: Een goed functionerende woningmarkt vereist dat alle data door de overheden op een overzichtelijke wijze ter beschikking wordt gesteld en consulteerbaar is. Uiteraard moet de verwerking van persoonsgegevens voldoen aan de Europese verordening inzake gegevensbescherming (General Data Protection Regulation). Het recht op informatie dient te worden afgewogen tegenover het recht op privacy.
Vooruit: Opdat een koper een geïnformeerde beslissing kan maken is transparantie omtrent de eigenschappen van het pand inderdaad zeer belangrijk. De informatie-uitwisseling met de overheid moet gebeuren op een wijze die zowel doeltreffend als veilig is.
CD&V: We delen de visie dat overheidsdata vlot toegankelijk moeten zijn en willen laten onderzoeken hoe er efficiëntiewinst kan worden geboekt. Echter moet wel rekening gehouden worden met waarom de data werden verzameld en tot welk doel en door wie deze data mogen worden gebruikt, in het kader van de wetgeving op het gegevensgebruik en de privacy. We pleiten voor de versterking van de woningpas. Die moet alle attesten omvatten. Deze attesten moeten in één keer en door één instantie worden opgemaakt. Eén plaatsbezoek moet voldoende zijn. Zo wordt de administratieve last beperkt.
N-VA: Absoluut. Niet-privacy gevoelige overheidsdata en publieke informatie valt best zo makkelijk mogelijk te consulteren.
Groen: Die visie delen we. Voldoende transparantie helpt potentiële kopers om een pand goed in te schatten en zorgt voor een correcte prijs voor koper en verkoper.
In haar memorandum zegt CIB open te staan voor een verplicht conformiteitsattest op Vlaams niveau. Daar worden wel duidelijke voorwaarden aan verbonden. Hoe staat uw partij hier tegenover?
Vooruit: Wij zijn voorstander van een verplicht conformiteitsattest.
CD&V: We pleiten voor de versterking van de woningpas. Die moet alle attesten omvatten. Deze attesten moeten in één keer en door één instantie worden opgemaakt. Eén plaatsbezoek moet voldoende zijn. Zo wordt de administratieve last beperkt.
Vlaams Belang: Wij zijn voor de invoering van een verplicht conformiteitsattest voor heel Vlaanderen. Daar hebben we ook al meermaals voor gepleit. Dit is zowel in het belang van huurders en verhuurders. Huurders weten dat ze in een kwaliteitsvolle woning terechtkomen. Verhuurders kunnen bij eventueel geschil later, bovenop de plaatsbeschrijving aantonen dat de huurder bij aanvang van het huurcontract in een kwaliteitsvolle woning terechtkwam. De voorwaarden die hier aan gekoppeld zijn, lijken ons een evidentie te zijn en willen we ten volle ondersteunen.
N-VA: Om kwaliteit van woningen te waarborgen, willen we vanuit N-VA het gebruik van een conformiteitsattest voor huurwoningen inderdaad versterken.
Op dit moment hebben ongeveer een derde van onze lokale besturen reeds een verplicht conformiteitsattest. We ondersteunen naar de toekomst toe de andere lokale besturen om ook die stap te zetten, zodat dit gefaseerd over heel Vlaanderen ingevoerd wordt.
Open VLD: Een kwalitatieve huurwoning is een veilige huurwoning. Het conformiteitsattest biedt die kwaliteitsgarantie en dat is ook voor de verhuurder een goede zaak.
Een verplicht conformiteitsattest op Vlaams niveau kan voor ons echter enkel ingevoerd worden als we dat combineren met een administratieve vereenvoudiging voor de verhuurders. We passen voor een bijkomende set aan verplichtingen zonder oog te hebben voor het verlichten van de reeds bestaande formaliteiten.
Groen; We delen het standpunt over een algemene verplichting van het conformiteitsattest. De voorwaarden die CIB schetst in het memorandum zijn zeker verdedigbaar. Het is belangrijk dat het er komt, maar de manier waarop moet afgestemd zijn op de drempels in de realiteit.
Welke andere voorstellen wil uw partij richting de immokantoren en de professionele syndici nog in de kijker zetten?
CD&V: We zetten verder in op de digitalisering van justitie. Ook voor ondernemingen en burgers moet zoveel als mogelijk het digitale pad bewandeld worden. Voor ondernemingen denken we bijvoorbeeld aan het digitaal indienen van statutenwijzigingen en de mogelijkheid authentieke akten digitaal te doen ondertekenen.
We gaan verder met de modernisering van het Burgerlijk Wetboek. Van belang voor de immokantoren en de professionele syndici is daarbij het boek 7 inzake de bijzondere overeenkomsten, waar ook de regels inzake koop en gemene huur in opgenomen worden.
N-VA: Het volledige partijprogramma loont de moeite om te lezen. De centrale focus is om de Vlaamse welvaart voor onze huidige en toekomstige generaties veilig te stellen. Een toegankelijke en betaalbare woningmarkt is daar een absolute hoeksteen van. Voor de N-VA is het daarom kristalhelder dat we dit moeten vrijwaren naar de toekomst toe.
Open VLD: Er worden heel wat klimaat- en milieuverplichtingen ingevoerd. Je kan niet zomaar zaken verplichten zonder daarbij mensen te helpen die verplichtingen te kunnen nakomen. De overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen. Om tegen 2050 naar een volledig woonpatrimonium met label A haalbaar te maken, is het noodzakelijk dat de Mijn Verbouwlening terug renteloos wordt en dat de verhoogde Mijn Verbouwpremies behouden blijven.
Om ook verhuurders aan te zetten tot renovatie, verhogen we hun Mijn Verbouwpremie indien ze onder een bepaalde huurprijs verhuren. Dat komt ook de huurder ten goede.
Vlaams Belang: Vlaanderen kampt met een personeelstekort in alle sectoren. Vlaams Belang wil werken aantrekkelijker maken door een hogere netto-verloning (die enkel haalbaar is in Vlaanderen dankzij een voldoende hoge werkzaamheidsgraad) en een betere opleiding. Daarnaast willen we de vennootschapsbelasting verlagen tot 20% (wat financieel haalbaar en betaalbaar is in een autonoom Vlaanderen).
Vooruit: We hebben heel wat voorstellen die erop gericht zijn om de aankoop van de eigen woning te stimuleren, bvb. wat betreft de toegang tot betaalbare woonkredieten en schuldsaldoverzekeringen.
Daarnaast willen we ook komaf maken met enkele problemen in de bouwsector, onder meer door opnieuw basisvoorwaarden (bijvoorbeeld rond vakkennis) in te voeren om te kunnen starten als bouwonderneming in Vlaanderen en door de wet Breyne te hervormen.
Tevens ijveren we voor een interfederale aanpak inzake digitalisering en administratieve vereenvoudiging. Het doel is om overal waar mogelijk komaf te maken met tijdrovende en/of nutteloze administratie. Dit zal ten gunste komen van alle economische actoren, waaronder dus ook de vastgoedberoepen.
Groen: Er is geen silver bullet maar er zijn wel heel veel recepten om wonen toegankelijker en comfortabeler te maken. In onze visie kan een overheid zich niet afzijdig houden op de woonmarkt. Dat is nochtans de houding van de voorbije Vlaamse regeringen. Op het lokaal niveau tonen verschillende Groen-schepenen dat het anders kan en dat een goede samenwerking tussen verhuurders en lokaal bestuur iedereen ten goede komt.
De Belgische koopmarkt kent een dip door de snelle rentestijging maar blijft op lange termijn gezond. De stabiliteit van de Belgische markt moeten we waarborgen. Er is een gezonde mix nodig tussen sociale huur, private huur, eigenaars en alternatieve eigendomsconstructies zoals wooncoöperaties en Community Land Trust.
Vlaanderen heeft een relatief oud patrimonium en qua energieprestaties moet er een versnelling hoger geschakeld worden. Zeker voor appartementen is dat een uitdaging. We hopen om in een volgende Vlaamse regering daar mee onze schouders onder te kunnen zetten.
(Bron: CIB)
